Çiftlerin düzenli ilişkiye rağmen bir yıl içerisinde gebelik oluşmaması kısırlık deniyor tabi düzenli ilişkiden kasıt haftada en az iki kez cinsel ilişkinin olması durumudur yaklaşık olarak bir yılın sonunda 100 çiftten 85 veya 90'ı gebe kalmalıdır işte bu bir yıldan sonra gebe kalamayan çiftleri biz araştırmak durumundayız en sık yapılan Testlerimiz erkek için sperm gram yani sperm analizi kadınlarda ise HSG yani ilaçlı rahim filmi ve yumurtlamayı gösteren kanda progesteron hormon düzeyi testleridir. Eğer bu testlerde bir sorun görülmüyorsa ve hasta genç ise kadın hasta özellikle bir yılda daha beklemelidir. Eğer iki yılı geçen bir süre varsa ve hasta yaşı 35'in üzerindeyse o zaman bir an önce tedaviye başlanılmalıdır.
Genelde genç hastalarımızda bekleme tedavisi ile yanıt alamıyorsak aşılama tedavisi yapmaktayız. Buna intrauterin inseminasyon denmektedir. Yani kadın hastamıza ağızdan veya cilt altından bazı ilaçları vererek daha güçlü ve daha iyi yumurtlanması sağlanır. Yumurtalıkdaki içinde yumurta bulunduran Folikül kıstı bir çapa ulaştığında çatlatma iğnesi yapılarak ondan yaklaşık 24-40 saat sonra erkekten alınan sperm belirli tekniklerle hazırlanarak bir kateter yardımıyla kadının rahimin içine verilir. Bu tedavi ile gebe kalma oranları %10 ila 20 arasında değişmektedir.
Genç ve yumurta gelişimi iyi olan hastalarda ve iki yıldan daha az kısırlık süresi olanlar da bu tedaviye denenebilir. Bunun olabilmesi için kadının tüplerinin mutlaka açık ve fonksiyonel olması gerekmektedir.
Bu tedaviyi hafif erkek faktörü olan hastalarımızda uygulamaktayız bunun yanında bazı fonksiyonel ve anatomik bozukluğu olan erkek faktörlerinde de bu tedavi uygulanabilmektedir.
Genelde genç hastalarımızda bekleme tedavisi ile yanıt alamıyorsak aşılama tedavisi yapmaktayız. Buna intrauterin inseminasyon denmektedir. Yani kadın hastamıza ağızdan veya cilt altından bazı ilaçları vererek daha güçlü ve daha iyi yumurtlanması sağlanır. Yumurtalıkdaki içinde yumurta bulunduran Folikül kıstı bir çapa ulaştığında çatlatma iğnesi yapılarak ondan yaklaşık 24-40 saat sonra erkekten alınan sperm belirli tekniklerle hazırlanarak bir kateter yardımıyla kadının rahimin içine verilir. Bu tedavi ile gebe kalma oranları %10 ila 20 arasında değişmektedir.
Genç ve yumurta gelişimi iyi olan hastalarda ve iki yıldan daha az kısırlık süresi olanlar da bu tedaviye denenebilir. Bunun olabilmesi için kadının tüplerinin mutlaka açık ve fonksiyonel olması gerekmektedir.
Bu tedaviyi hafif erkek faktörü olan hastalarımızda uygulamaktayız bunun yanında bazı fonksiyonel ve anatomik bozukluğu olan erkek faktörlerinde de bu tedavi uygulanabilmektedir.
Peki tüp bebek tedavisi kimlere uygulanır?
Yardımcı üreme tekniklerinin başka bir uygulama şekli halk arasında tüp bebek tedavisi olarak bilinen yöntemdir. Özellikle yaşı ileri olan kısırlık süresi iki yılı geçmiş olan sebebini açıklayamadığımız kısırlık tanısı olan kadın tüplerinin kapalı olduğu veya alındığı hastalar, yumurtlama sorunu olan hastalarımız, yine düşük yumurta rezervi olan ciddi endometriozisi veya çikolata kistleri olan hastalarımız, en az iki kez aşılama yapıldığı halde gebe kalamayan hastalarımız, erkeklerde sperm sayısının çok az olduğu, sperm kalitesinin çok düşük olduğu, sperm hareketinin olmadığı veya çok az olduğu, spermin menide hiç bulunmadigi hastalarımıza yine genetik veya immünolojik araştırma gereken hastalarımıza, yine kadınların 38 ve özellikle 40 yaş üzeri çocuk istemleri olduğu durumlarda tüp bebek tedavisini uygulamaktayız.
Tüp bebek tedavisinde aşamalar nelerdir?
- Öncelikle çiftler ile görüşme yapmamız gerekiyor ve bu görüşmede hem kadın hem erkeği aynı anda dinlemeliyiz, görmeliyiz.
- Çiftler bizlere gelirken mutlaka daha önceden yapılmış tüm tetkikleri ve tedavi dokümanlarını beraberinde getirmelidirler. Burada çiftlerle bundan sonraki tedavi aşamaları konuşulur. Riskler ve başarı oranları hakkında bilgiler verilir.
- Bu arada tedavi öncesi çiftlerin yaşam standartlarını ve kalitesini arttırıcı yöntemler hakkında bilgiler verilir. Gerekli tedavilere başlanır.
- Daha sonra ikinci aşama olan yumurtalıkları uyarılması aşamasına geçilir. Genellikle adetin ikinci veya üçüncü günü yumurtaların uyarılması işlemine başlanır. Burada yumurtaları uyarmalar sıklıkla iğneler kullanılarak yapılır. Bazen beraberinde ağızdan ilaçlar da verilebilir.
- Genellikle üç ila beş gün arayla hem ultrasonografi ile hem de kadında bazı hormonların sevilir ölçülerek tedavi devam ettirilir. Belirli bir çapa ulaşan Foliküller en son çatlatma iğnesi denilen iğneyle olgun hale getirilir ve bu iğneden yaklaşık 34-36 saat sonra yumurta toplama işlemi uygulanır.
- Yumurta toplama işleminde hasta 6-8 saatlik bir açlıktan sonra sedasyon yöntemiyle uyutularak trans vajina yoldan ultrason eşliğinde bir iğne yardımıyla yumurta toplanır. Bu işlemden sonra hasta tüp bebek merkezinde birkaç saat dinlendikten ve gerekli tedaviler kendisine anlatıldıktan sonra evine gönderilir. Bu arada eşi de sperm örneği verir ve laboratuvar ortamında uygun olan yumurtalar en iyi spermlerle döllenirler.
- Bu döllenme bir sonraki gün test edilir ve laboratuvar ortamında oluşan bu embriyolar üçüncü veya beşinci gün transfer için hazır hale gelir.
- Embriyoların sayısı kalitesi ve hasta yaşına göre hastanın daha önceki deneyimlerine göre belirlenen sayıdaki embriyo veya embriyolar idrarını sıkışık olarak gelen hastaya ultrason eşliğinde bir kateter yardımıyla transfer edilir.
- Hasta yine 1-2 saat tüp bebek merkezinde dinlendikten sonra taburcu olur.
- Bu arada gerekli olan ilaçlar hastaya anlatılır. Transferler genellikle 10-12 gün sonra kanda gebelik testi ile gebelik sonucu görülür.
Tüp bebek tedavisi öncesi hastaların çok dikkatli bir şekilde değerlendirilmesi gerekmektedir. Özellikle kadınların yaşı, kilosu, sigara içip içmediği, beslenme durumları, diyabet, troid gibi ek hastalıklarının olup olmadığı, hormonal bozuklukların olup olmadığı, adet düzenleri, önceki gebelik varsa bunların nasıl sonlandığı, varsa kullandığı ilaçlar, bugüne kadar yapılan tedavileri, yapılan testleri tetkikleri mutlaka gözden geçirilmelidir.
Çiftlerin düzenli cinsel hayatların olup olmadığı kadın ve erkeğe ait anatomik veya fonksiyonel cinsel sorunların olup olmadığı ortaya konmalıdır. Erkeklerin önceden yaptırdığı sperm testleri görülmelidir gerektiğinde yeniden istenmelidir. Çiftlerin birlikte değerlendirilmesi çok önem kazanmaktadır. Özellikle kadın yaşının 35'i geçtiği, karın içi pelvik cerrahi geçirmiş hastalar, adet görmeyen, geç adet gören, kısa adet gören yani yumurtlama sorunu yaşayan hastalar, tüp cerrahisi geçirmiş olan hastalar, daha önceden düşükle sonuçlanan gebelikler, özellikle genç olup iki yıldır çocuk sahibi olamayan hastalar veya 35 yaş üzerinde olup altı aydır çocuk sahibi olamayan hastalar, yumurta rezervi düşük olan hastalar, özellikle AMH düzeyi düşük olan, FSH düzeyi yüksek olan hastalar, yumurtalık cerrahisi geçiren hastalar, endometriozisi ve endometriuması olan hastalar, ailesinde erken menepoz öyküsü olan hastalar, rahimde doğuştan veya sonradan yapısal veya şekil bozukluğu olan hastalar, sperm testinde spermi hiç olmayan, çok az olan, çok az hareketli spermi olan, yapısal olarak kötü spermlere sahip olan veya fonksiyonel anatomik açıdan cinsellik yaşayamayan hastalar, ailesinde veya kendisinde bilinen genetik immünolojik hastalığı olan hastalar, bunların hepsinin bir an önce bizlere başvurması ve tedavilerinin planlanması gerekmektedir
Günümüzde aşılama yöntemiyle gebelik oranları %5 ile %20 arasında değişmektedir. Burada kadın yaşı, erkeğin sperm sayısı ve hareketliliği, kısırlık süresi ve geliştirilen Folikül sayıları önemli rol oynarlar.
Günümüzde tüp bebek yöntemiyle gebelik oranları %30 ile %65 ler civarında olmaktadır yine kadın yaşı, yumurtalık rezervi, erkeğin sperm sayısı hareketliliği ve yapısal normalliği rol oynamaktadır. Genç hastalarda özellikle beşinci gün transfer edilen bir tek embriyo ile %50 civarı gebelik oluşmaktadır. Özellikle 40 yaş üzerinde gebelik oranları yüzde 20-25 ler civarında seyretmektedir. 45 yaş ve üzerinde ise gebelik oranları çok düşüktür.
Türkiye'de tüp bebek maliyetleri: İlaç maliyeti ve tüp bebek işlemi maliyeti olarak iki grupta toplanır.
Tüp bebek veya aşılama raporu çıkarmaya uygun olan çiftler ilaç raporundan faydalan bilmektedir. Bu rapora göre ilaçların %70 - %80'lik kısmı belirli bir ilaç dozuna kadar devlet kurumu tarafından ödenmektedir. Türkiye'de çocuğu olan hastalar bu rapordan yararlanamazlar. Tüp bebek işlem fiyatı ise değişkenlik göstermektedir. Bunlar için doktorumuzla iletişime geçmeniz önerilir. Türkiye'deki tüp bebek maliyeti yurtdışına göre özellikle Avrupa ve Kuzey Amerika'ya göre çok düşük seviyelerdeedir/
Çiftlerin düzenli cinsel hayatların olup olmadığı kadın ve erkeğe ait anatomik veya fonksiyonel cinsel sorunların olup olmadığı ortaya konmalıdır. Erkeklerin önceden yaptırdığı sperm testleri görülmelidir gerektiğinde yeniden istenmelidir. Çiftlerin birlikte değerlendirilmesi çok önem kazanmaktadır. Özellikle kadın yaşının 35'i geçtiği, karın içi pelvik cerrahi geçirmiş hastalar, adet görmeyen, geç adet gören, kısa adet gören yani yumurtlama sorunu yaşayan hastalar, tüp cerrahisi geçirmiş olan hastalar, daha önceden düşükle sonuçlanan gebelikler, özellikle genç olup iki yıldır çocuk sahibi olamayan hastalar veya 35 yaş üzerinde olup altı aydır çocuk sahibi olamayan hastalar, yumurta rezervi düşük olan hastalar, özellikle AMH düzeyi düşük olan, FSH düzeyi yüksek olan hastalar, yumurtalık cerrahisi geçiren hastalar, endometriozisi ve endometriuması olan hastalar, ailesinde erken menepoz öyküsü olan hastalar, rahimde doğuştan veya sonradan yapısal veya şekil bozukluğu olan hastalar, sperm testinde spermi hiç olmayan, çok az olan, çok az hareketli spermi olan, yapısal olarak kötü spermlere sahip olan veya fonksiyonel anatomik açıdan cinsellik yaşayamayan hastalar, ailesinde veya kendisinde bilinen genetik immünolojik hastalığı olan hastalar, bunların hepsinin bir an önce bizlere başvurması ve tedavilerinin planlanması gerekmektedir
Günümüzde aşılama yöntemiyle gebelik oranları %5 ile %20 arasında değişmektedir. Burada kadın yaşı, erkeğin sperm sayısı ve hareketliliği, kısırlık süresi ve geliştirilen Folikül sayıları önemli rol oynarlar.
Günümüzde tüp bebek yöntemiyle gebelik oranları %30 ile %65 ler civarında olmaktadır yine kadın yaşı, yumurtalık rezervi, erkeğin sperm sayısı hareketliliği ve yapısal normalliği rol oynamaktadır. Genç hastalarda özellikle beşinci gün transfer edilen bir tek embriyo ile %50 civarı gebelik oluşmaktadır. Özellikle 40 yaş üzerinde gebelik oranları yüzde 20-25 ler civarında seyretmektedir. 45 yaş ve üzerinde ise gebelik oranları çok düşüktür.
Türkiye'de tüp bebek maliyetleri: İlaç maliyeti ve tüp bebek işlemi maliyeti olarak iki grupta toplanır.
Tüp bebek veya aşılama raporu çıkarmaya uygun olan çiftler ilaç raporundan faydalan bilmektedir. Bu rapora göre ilaçların %70 - %80'lik kısmı belirli bir ilaç dozuna kadar devlet kurumu tarafından ödenmektedir. Türkiye'de çocuğu olan hastalar bu rapordan yararlanamazlar. Tüp bebek işlem fiyatı ise değişkenlik göstermektedir. Bunlar için doktorumuzla iletişime geçmeniz önerilir. Türkiye'deki tüp bebek maliyeti yurtdışına göre özellikle Avrupa ve Kuzey Amerika'ya göre çok düşük seviyelerdeedir/
Tüp bebekte psikolojik destek
Tüp bebek işlemi sırasında çiftlerde ciddi kaygılar olmaktadır. Tedavinin başarılı olup olmayacağı, başarısızlık durumunda başarısızlığın kime ait olduğu ve daha sonra neler olacağı konusunda ciddi duygusal durumlar ortaya çıkmaktadır. Bununla beraber günümüzde artan maliyetlerde bu anksiyeteyi arttırmaktadır. Bunlar için çiftlere tedavi öncesi gerekli açıklamalar yapılmalı doğru bilimsel veriler bilgiler sunulmalı. Hastanın anksiyetesini azaltmaya yönelik bir tutum içinde olunmalıdır. Gerektiği taktirde psikolojik destekte sunulmalıdır. Tedavi sürecinin ve başarısının çok net bir şekilde çiftlere önceden belirtilmesi çok önem kazanmaktadır. Gereksiz ve gerçek dışı söylemlerde bulunmamalıdır. Tedavi öncesi çiftlere maliyet analizleri net bir şekilde belirtilmeli, olası ek giderler hastalara belirtilmelidir.
Tüp bebekte beslenme ve sağlıklı yaşam önerileri
Tüp bebek tedavisine başlamadan önce çiftlerin istenilen ideal yapıya kavuşturmaları sağlanmalıdır. Fazla kilosu olan hastaların diyetle zayıflatılması, çok zayıf olanların belirli bir kiloya ulaşmaları sağlanmalıdır. Yapılan diyet ve egzersizler ile bu durum birkaç ay içerisinde sağlanabilmektedir. Özellikle sigara içimi, alkol tüketimi,- ortadan kaldırılmalı veya en aza indirilmelidir. Bununla beraber fazla kafein tüketilmesi kısıtlanmalıdır.
Yine hastadaki olası hormonal bozukluklar tespit edilmeli ve bunlar da tedavi edilmelidir. Özellikle ortaya konulmamış şeker hastalığı ortaya çıkarılmalı ve tedavi edilmelidir. Hastanın demir eksikliği ve B10 - B12 vitamin eksikliği ve eksiklikleri tedavi edilmelidir. Yine yüksek kolesterol düzeyleri normale döndürmelidir. Gerektiğinde bunlar için diyetisyen, profesyonel spor aktivistlerinden destek alınmalıdır.
Son zamanlarda Akdeniz mutfağı ile beslenmenin çiftler üzerinde daha olumlu etkilerinin olduğu belirtilmektedir. Karbonhidrat ve kolesterolden uzak taze sebzelerin ve yeterli miktarda meyvelerin tüketildiği zeytinyağının ön planda olduğu yemek alışkanlığı ön plana çıkmaktadır.
Yine hastadaki olası hormonal bozukluklar tespit edilmeli ve bunlar da tedavi edilmelidir. Özellikle ortaya konulmamış şeker hastalığı ortaya çıkarılmalı ve tedavi edilmelidir. Hastanın demir eksikliği ve B10 - B12 vitamin eksikliği ve eksiklikleri tedavi edilmelidir. Yine yüksek kolesterol düzeyleri normale döndürmelidir. Gerektiğinde bunlar için diyetisyen, profesyonel spor aktivistlerinden destek alınmalıdır.
Son zamanlarda Akdeniz mutfağı ile beslenmenin çiftler üzerinde daha olumlu etkilerinin olduğu belirtilmektedir. Karbonhidrat ve kolesterolden uzak taze sebzelerin ve yeterli miktarda meyvelerin tüketildiği zeytinyağının ön planda olduğu yemek alışkanlığı ön plana çıkmaktadır.
Tüp bebekte yeni ileri teknikler
Özellikle son zamanlarda yumurtalık rezervi düşük olan hastalarda PRP eksozom kök hücre gibi tedaviler kullanılmaya başlanmıştır. Bu tedaviler seçilmiş hasta gruplarında başarılı olabilmektedir. Özellikle erken menepoza girmiş, erken yaşta yumurtalık yetmezliğine girmiş veya menepoz döneminin erken safalarında olan hastalarda yumurtalıkları yeniden canlandırılması, gençleştirilmesi işlemleri uygulanmaya çalışılmaktadır. Yine son zamanlarda yapay zeka ile daha iyi embriyolar oluşturulup bunlar seçilmekte ve gebelik oranları artırıla bilmektedir. Ayrıca Rosi denilen Raund Sperm Bulma ve kullanm yoluyla tüp bebek işlemleri uygulanabilmektedir. Başarılı sonuçlar alınabilmektedir. Erkeklerde de PRP eksozom kök hücre tedavileri uygulama sürecine girmiştir.
